การละเล่นภาคเหนือ
ม้าติดคอกหรือบางท้องที่เรียกม้าจกคอก
ม้าติดคอกเป็นกีฬาที่เลียนแบบ ชีวิตประจำวันของชาวเหนือสมัยเก่าที่มีการเลี้ยงม้า นำเอาลักษณะการเต้นของม้า การกระโดดของม้า ลักษณะที่ม้าติดคอกเลี้ยงคือขาม้าขัดอยู่ที่ไม้กั้นคอกมาเป็นการเล่นพ้นเมืองเพื่อการออกกำลังกายและเพื่อความสนุกสนานรื่นเริงนิยมเล่นกันในท้องถิ่นจังหวัดไม่ปรากฏหลักฐานว่ามีการเริ่มเล่นม้าติดคอตั้งแต่สมัยใด แต่พบว่ามีการเล่นกีฬาชนิดนี้กันแล้วในสมัยใดแต่ว่ามีการเล่นกีฬานี้กันแล้วในสมัยรัชกาลที่7 พ.ศ.2480(กรมพลศึกษา,2480:755) บางท้องที่เรียกว่า ม้าจกคอก(สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี,2525:35)ปัจจุบันยังมีการเล่นอยู่บ้างแต่ไม่เป็นที่นิยมมากนัก
ผู้เล่น
เล่นกันในเฉพาะหมู่ผู้ชาย ผู้หญิงไม่ค่อยนิยม บางท้องที่จะจัดให้ผู้หญิงถือคานเคาะจังหวะให้ ผู้ชายเป็นผู้เต้น ผู้หญิงไม่ค่อยเต้น จำนวนผู้เล่นไม่จำกัดยิ่งมากยิ่งสนุก
อุปกรณ์การเล่น
1.ไม้ไผ่ขนาดใหญ่ แต่สั้นประมาณ 2 ศอก จำนวน 2 ท่อนสำหรับใช้วางหมอน วางตามขวาง
2.ไม้ไผ่ขนาดเท่ากำมือยาวประมาณ 2-3 วาจำนวน 2 ท่อนสำหรับวางพาดาไม้คานบนไม้หมอน
สถานที่เล่น
บริเวณกลางบ้านไม่จำเป็นต้องกว้างมากนัก โดยนำไม้หมอนมาวางตามขวางให้มีระยะห่างพอวางไม้คานได้พอดี กะให้เหลือไม้คานด้านละประมาณ 1 ศอก แล้วเอาไม้คานพาดบนไม้หมอนทั้ง 2 อันให้ไม้คานห่างกันประมาณ 1 ศอก
วิธีการเล่น
1.จัดให้ผู้เล่น 2 คน อยู่ที่หัวและท้ายของไม้คานข้างละคนโดยนั่งหันหน้าเข้าหากัน มือทั้งสองข้างจับไม้คานไว้ข้างละอัน เป็นผู้ถือไม้คานคอยเคาะจังหวะและให้ผู้เล่นที่เหลือเข้าไปยืนอยู่ตรงแนวกลางระหว่างไม้คานทั้งสองเพื่อเป็นผู้เต้น
2.เริ่มเล่นโดยผู้ถือไม้คาน ซึ่งเป็นผู้เคาะจังหวะจะยกไม้คานทั้งคู่กระแทกลงบนไม้หมอนเป็นจังหวะเท่าๆกัน 3 ครั้งแล้วจะชิดไม้คานกระทบเข้ากันเป็นจังหวะที่ 4 ทำเช่นนี้ต่อเนื่องกันไปผู้ที่ยืนตรงแนวกลางระหว่างไม้คานซึ่งเป็นผู้เต้นจะต้องกระโดดสองเท้าที่ชิดจังหวะตามไม้คานเคาะกับไม้หมอน 3 ครั้งด้วยเมื่อถึงจังหวะที่ไม้คานจะรวบชิดกระทบกันเองโดยที่ผู้เต้นจะต้องกระโดยแยกเท้าให้พ้นไม้ แล้ววางเท้าทั้งสองคร่อมไม้คานที่ชิดนั้นไว้ ทำเช่นนี้เป็นจังหวะการกระทบไม้คานของผู้เคาะจังหวะเรื่อยไป การเคาะกระทบไม้คานของผู้เคาะจังหวะอาจจะมีการปรับเพิ่มหรือเร่งความเร็ว ของจังหวะให้กระชันเร็วขึ้นหรือช้าลงก็สุดแต่ความสามารถของผู้กระทบไม้คาน หรือสุดแต่ผู้เล่นจะตกลงกันไว้
3.ผู้เล่นคนใดกระโดดไม่พ้นถูกไม้คานหนีบขาได้ เรียกว่าม้าติดคอก จะถือว่าเป็นผู้แพ้ ต้องออกจากแนวไม้คานไป ผู้เล่นคนใดไม่ถูกไม้คานหนีบเลยและเหลืออยู่เพียงคนเดียวจะเป็นผู้ชนะ ในบางพื้นที่จะให้ผู้แพ้มาเป็นผู้เคาะจังหวะ แล้วให้ผู้เคาะจังหวะมาเป็นผู้เต้นบ้างสลับกันไป
กติกา
1.ห้ามผู้เล่นสัมผัสโดนไม้คาน
2.ให้ผู้เล่นตัดสินกันเอง
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น